Il piccolo Hans - anno XX - n. 79/80 - aut./inv. 1993-1994

men viri sit activum et passivum principium generationis et quid senserint Aristoteles et Galenus»; «An semen feminae sit necessarium ad generationen et, si est, in quo genere causae»; «An semen maternum sit necessarium ad generationem ut materia et quid requiratur ad hoc ut vera mater sit femina»; «An semen sit animatum»; «Qua ratione sanguis menstruus sit principium generationis». 55 lvi, p. 1019. 56 lvi. 57 Thomas Bartholinus, De insolitis partus humani viis dissertatio nova, Hafniae, 1664, pp.49-51 (capitolo De Christi nativitate miraculosa). 58 lvi. 59 Petrus de Peramato, Opera medicinalia, Sanlucar a Barrameda, 1576; Nicolaus Nancelius, Parecbasis de mirabili nativitate domini nostri lesu Christi ex beata Maria aipartheno et theotocto, Andegavi, 1593; Pedro Hurtado de Mendoza, Disputationes de dea homine sive de incarnatione filii dei, Antverpiae, 1634. 60 Hurtado de Mendoza, Disputationes, cit., p.236. 61 Garcia Carrerus, Disputationes medicae, cit., p. 995: «An semen feminae sit necessarium ad generationem et, si est, in quo genere causae»; p.1019: «An ad generationem naturalem sit necessarium semen femineum». 62 lvi, pp.1019-1020.Per il testo completo dell'embriologia ippocratica vedi Hippocrate, Du régime, texte établi et traduit par R. Joly, Paris, 1967, pp. 10-11. La questione qui affrontata è a p.21. Concordano, con restrizioni più o meno forti, alcuni passi galenici del quattordicesimo libro De usu partium (capitolo 11); del secondo libro De semine (capitolo 3); del secondo libro De facultatibus naturalibus (capitolo 3). 63 Garcia Carrerus, Disputationes medicae, cit., p. 1020: «Facultates eiusdem speciei consequuntur formas substantiales eiusdem speciei. Sed mas et femina habent formas eiudem speciei infimae in genere substantiae. Ergo habent facultates eiusdem speciei. Sed in viro facultas generandi est activa. Ergo in femina etiam. Neque aliter quam ex seminis concursu.Ergo est activum principium». E in effetti il Garcia Carrero fa qui seguire un importante discorso sulla differenza tra maschile e femminile. 64 La questione provoca anche un altro dibattito, non marginale tra XVI e XVII secolo, sul rapporto tra immaginazione e inseminazione. Vedi - anche se si tratta d'un documento un po' più tardo - la storia Ex imaginatione natus nel sesto capitolo di Thomas Bartholinus, Historiae anatomicae rariores, Hafniae, 1654-1661 (con gl'importantissimi atti d'un processo parigino del 1637). 65 Garcia Carrerus, Disputationes medicae, cit., p. 1027: «Sed hoc videtur gratis dici [cfr. Ioannes Argenterius, Liber aureae medici91

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExMDY2NQ==